Polska, płacz nad PISA

 

W grudniu była wielka radość, gdy po ogłoszeniu wyników badań PISA 2012 (międzynarodowe badania mierzące osiągnięcia piętnastolatków organizowane przez OECD), okazało się, że polscy gimnazjaliści bardzo poprawili się w trzech głównych grupach: matematyce, czytaniu i przyrodzie, wkraczając do europejskiej czołówki. Dziś OECD ogłosiło wyniki w kolejnej dyscyplinie „Creative problem solving”, czyli radzenie sobie z zadaniami problemowymi wymagającymi kreatywności – czyli z  sytuacjami z życia, jak kupno biletu w automacie, ustawienie odtwarzacza mp3, ustawienie klimatyzatora, wybór optymalnej drogi. I co? Katastrofa.

Nasi piętnastolatkowie nie radzą sobie z takimi zadaniami, co ciekawe, jesteśmy jedynym krajem, gdzie pod względem nie radzenia nie ma różnic między chłopcami i dziewczynkami. I krajem, w którym jest największa różnica między wynikami z zadań problemowych jakie uzyskali przedstawiciele krajów o podobnych wynikach w pozostałych grupach (matematyka, czytanie, przyroda). Koreańczycy są bardzo dobrzy w tych trzech dyscyplinach oraz rozwiązywaniu problemów, podobnie Japończycy, a także Finowie. Młodzi Polacy odpadają, plasując się poniżej średniej, za Rosjanami, Słowakami, Amerykanami.

Rozmawiałem z Przemysławem Bieckiem, matematykiem i statystykiem, autorem znakomitego bloga „Smarter Poland” który zajmował się dla OECD analizą danych zebranych w ramach badania PISA. Przyznaje, że sam jest zaskoczony wynikami i jest przekonany, że dalsza analiza statystyczna umożliwi ich interpretację oraz odpowiedź na pytanie, co jest przyczyną takiego wyniku. Czy to, że zadania trzeba było rozwiązywać głównie za pomocą komputera? Co świadczyłoby o niskich kompetencjach cyfrowych młodych Polaków. Czy też jednak system edukacyjny oderwany ciągle od życia i nie uczy kreatywnego aplikowania zdobytej wiedzy?

Dokładna analiza wyników jest niezbędna, żeby nie wpaść w drugą skrajność: po euforii wywołanej wynikami PISA w grudniu, nie wpaść w nastrój totalnej krytyki. Wyniki z grudnia nie straciły ważności, tyle tylko że być może ogłoszone 1 kwietnia wyniki osiągnięć w  zadaniach problemowych ujawniają cenę, jaką płacimy za tamten sukces. W każdym razie jest powód, żeby oderwać dyskusję o edukacji od populistycznego debatowania o jednym podręczniku i zacząć poważnie zastanawiać się, dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze.