Deklaracja wiary mówi „nie” antykoncepcji i in vitro. A gdzie rozsądek?

Lekarze zobowiązani są wykonywać swój zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej. Jak dla niektórych niewiele znaczący jest to przepis, można przekonać się przy okazji festiwalu prezentowanych w mediach poglądów czołowych sygnatariuszy „Deklaracji wiary”, o czym piszę w artykule „Antyantykoncepcja” w najnowszym numerze POLITYKI.

I nie chodzi nawet o to, że pewna grupa lekarzy z profesorskimi tytułami sprzeciwia się środkom antykoncepcyjnym oraz zabiegom in vitro – bo wynika to z ich niezmiennego przecież od lat światopoglądu – ale o sposób, w jaki dostępne i legalne metody przedstawiają oni opinii publicznej. Mój sprzeciw budzi zwłaszcza nazywanie pigułek antykoncepcyjnych rakotwórczymi, a metody sztucznego zapłodnienia – najprostszą drogą do urodzenia dzieci z zaburzeniami umysłowymi i licznymi wadami.

O jakich wadach mowa? Zapewne o tych, które łączą się z zespołem Angelmana oraz Beckwitha-Wiedemanna, a więc z wrodzonymi zaburzeniami genetycznymi, które występują w całej populacji niezmiernie rzadko. Według ekspertów in vitro nie znaleziono do dziś przekonujących dowodów świadczących o tym, że dzieci poczęte poza organizmem matki obciążone są większym ryzykiem tych chorób. W 2009 r. w „New York Times” ukazał się obszerny artykuł „Picture Emerging on Genetic Risks of IVF”, w którym autorka zdaje się sugerować podwyższone niebezpieczeństwo, ale od kiedy to naukowe opinie mogą opierać się na artykułach z codziennej prasy? Zresztą od publikacji tego tekstu mija w tym roku 5 lat i jak przekonuje mnie prof. Waldemar Kuczyński, jeden z polskich pionierów in vitro, zgłaszane wątpliwości nie zostały potwierdzone w rzetelnie przeprowadzonych i kontrolowanych badaniach naukowych. Owszem, niektórzy sugerują na podstawie poszlak możliwy wpływ płynów hodowlanych podczas zastosowania technik in vitro na tzw. imprinting genetyczny oraz ekspresję pojedynczych ukrytych mutacji w genach ojcowskich, jednak – jak zapewnia prof. Kuczyński – zależności takich w konkretnych sytuacjach nie udało się potwierdzić.

Na stronie internetowej znanej warszawskiej placówki „Novum”, w której wykonywane są zabiegi in vitro, można znaleźć wyczerpującą odpowiedź embriologa na pytanie jednej z pacjentek dotyczące tego problemu.

Z pigułkami antykoncepcyjnymi sytuacja jest podobna. Nikt nie mówi, że są to landrynki, które mogą być dostępne na rogu każdej ulicy. Są to leki hormonalne, a więc mają one swoje zalety i wady. Jak wszystkie leki, bo gdyby były dla organizmu obojętne, ich wartość musielibyśmy porównywać z placebo.

Dlatego wypowiedzi prof. Bogdana Chazana, że jest on przeciwny tym środkom, gdyż obciążone są szczególnie niebezpiecznymi skutkami ubocznymi, mocno mnie dziwi w kontekście wiedzy o całej farmakologii. Czy nie podaje swoim pacjentkom leków przeciwbólowych, które również mają swoje ciemne oblicze? W majowym wydaniu „New Scientist” można przeczytać interesujący artykuł o paracetamolu, który z jednej strony jest najpopularniejszym na świecie środkiem uśmierzającym dolegliwości bólowe, ale podczas niewłaściwie prowadzonej kuracji może być przyczyną ciężkich uszkodzeń wątroby.

Bardzo podobne zastrzeżenia obowiązują przy stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych. Zwraca na to uwagę Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w ostatnio opublikowanych rekomendacjach, które ukazały się drukiem w marcowym wydaniu „Ginekologii Polskiej”, ale każdy może się z nimi zapoznać w internecie (w spisie treści marcowego numeru interesująca nas pozycja znajduje się na samym dole). Warto zajrzeć do tych rekomendacji i tabeli, by przekonać się, że problematyka związana z działaniami niepożądanymi hormonalnej antykoncepcji nie jest skrywaną przez nikogo wiedzą tajemną. Jest dobrze udokumentowana i ginekolodzy powinni mieć świadomość, jaką metodę lub rodzaj pigułek należy zalecić w konkretnych przypadkach.

Na szczęście wybór tych metod jest dziś na tyle duży, że można je odpowiedzialnie dobrać, mając na uwadze zdrowie i bezpieczeństwo kobiet, które chcą z nich skorzystać.