Leki na raka na smyczy urzędników

Rozpoczął się tradycyjny w Polsce miesiąc świadomości raka piersi, a jednocześnie zakończył Europejski Kongres Onkologiczny. Coś łączy oba te wydarzenia: ograniczony dostęp do najnowocześniejszych kuracji, o których podczas tegorocznego zjazdu onkologów mówiono szczególnie dużo. Co prawda nie tylko w kontekście najczęstszego wśród kobiet nowotworu, jednak właśnie ta choroba – wykrywana co rok u blisko 17 tys. Polek – jest dla całej onkologii symptomatyczna, a postęp w leczeniu wyjątkowo duży.

Czy wszystkie pacjentki mogą odnosić z tego powodu korzyść? Oczywiście nie, ponieważ najnowocześniejsze kuracje nie są w Polsce refundowane mimo pozytywnej opinii towarzystw naukowych, a nawet Agencji Oceny Technologii Medycznych.

Przykład z zakończonego właśnie kongresu, o którym pisała „Gazeta Wyborcza”, a dzisiejszego wieczora wspomniały Wiadomości TVP – wyniki badania „Cleopatra” pokazujące korzyści ze stosowania dwóch (zamiast jednego) przeciwciał monoklonalnych w zaawansowanym przerzutowym raku piersi, charakteryzującym się obecnością nadmiernej ekspresji receptorów HER2.

Dodanie kolejnego leku u tych chorych wydłuża średnie przeżycie prawie o półtora roku, co w terapii tak zaawansowanych stadiów choroby jest we współczesnej onkologii wynikiem bez precedensu. Trudno się więc dziwić, że lekarze uznali badanie „Cleopatra” za jedno z najważniejszych wydarzeń w tym roku. I co? Refunduje go w Unii Europejskiej 14 krajów, ale nie Polska – a więc nasze pacjentki zakwalifikowane do terapii (to wcale nie jest liczna grupa, około 200 pań) na leczenie muszą czekać. Do kiedy? Aż ich choroba będzie jeszcze bardziej zaawansowana, niż jest, stracą całkowitą kontrolę nad bólem, nie będą miały żadnej szansy na ratunek.

Podczas wspomnianego kongresu onkologicznego ujawniono, że w Europie i Kanadzie nowe kuracje mają dłuższą drogę do wejścia na rynek, niż jest to praktykowane w Stanach Zjednoczonych. Średni czas zaaprobowania przez amerykańską FDA nowego leku na raka jest o 6 miesięcy krótszy niż w Unii Europejskiej i o 7,6 miesięcy krótszy niż w Kanadzie.

W przypadku azacytydyny – preparatu podawanego w jednej z odmian białaczki – rekordowe opóźnienie między decyzją FDA a kanadyjskim urzędem regulacyjnym wynosiło aż 66 miesięcy, zaś w Europejskiej Agencji Leków wydanie aprobaty dla sprzedaży tego specyfiku trwało 56 miesięcy dłużej niż w USA.

Co ciekawe, onkolodzy nie potrafią jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o przyczyny tych różnic. Komentarz prof. Davida Camerona ze szkockiego Edinburgh Cancer Research Centre jest jednak bolesny: „Nie decydują o tym wcale względy medyczne, ale po prostu zwykła urzędnicza biurokracja”.

Smutna konkluzja, z którą jakże często mamy w Polsce do czynienia.